Op. Dr. Tahsin SAYGI

Belde Kanal Daralması (Lomber Spinal Stenoz) Tanımı, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Omurilik kanalı daralması, yaşam boyu pek çok kişiyi etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Bu durum, omurilik kanalının çeşitli sebeplerle daralması ve omurilik ile sinir köklerine baskı yapması sonucu ortaya çıkar. Özellikle bel bölgesinde görülen bu hastalık ayrıca sırt ve boyunda da görülebilir. Bu hastalık hafif düzeyde şikayetlere yol açabileceği gibi günlük aktivitelerin yapılmasını etkileyecek düzeyde yaşam kalitesini bozabilir. Bu yazımızda, omurilik kanalı daralmasının nedenlerini, belirtilerini, tanı yöntemlerini ve tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Belde Kanal Daralması Nedir?

Omurgamız, vücut ağırlığımızı taşıyan ve içerisinden geçen omurilik üzerinden sinirsel uyarıların beyinden vücudumuza ulaşmasına aracılık eden karmaşık bir yapıdır. Bu sinirsel uyarılar sayesinde kaslarımız kasılıp gevşer ve hareket edebiliriz. Omurgamızı oluşturan omur adını verdiğimiz kemikler arasında “amortisör” işlevi gören diskler bulunmaktadır. Bu diskler omurların ‘’arasında’’ olduğu için intervertebral disk olarak da adlandırılır. Disklerin dış kısmında anulus fibrozus adında lifli bir dış tabaka bulunur. Diskin ortasında ise anulus tarafından çevrelenen nükleus pulpozus adlı jel benzeri bir yapı bulunmaktadır. Diskin yapısının bozulması ya da anulus adlı yapının yırtılması ile nükleus pulpozus anulusun dışına çıkarak fıtıklaşır. Fıtıklaşmanın neticesi olarak omuriliğin içerisinden geçtiği omurilik kanalı daralır. Omurilik kanalını daraltan sebep eğer diskin fıtıklaşması ise bu duruma bel fıtığı adı verilir. Bel fıtığı ile ilgili bilgiler için bknz.

Bazen de fıtığa ilave olarak kireçlenme ve omurlar arası bağ dokuların kalınlaşması yüzünden omurilik kanalı daralır. İşte omurilik kanalını daraltan asıl sebep kireçlenme ve bağ doku kalınlaşması ise buna omurilik kanal daralması adı verilir. Bu durumun belde olmasına belde omurilik kanal daralması (lomber spinal stenoz) adı verilir.

Belde Omurilik Kanal Daralmasının Nedenleri Nelerdir?

Belde kanal daralmasının sebepleri de bel fıtığındaki sebeplere benzer sebeplerdir fakat kanal daralmasında en belirgin fark görülme yaşıdır. Bel fıtığı genç yaşta da görülebilirken kanal daralması genellikle daha ileriki yaşlarda görülen bir durumdur. Dolayısı ile vücudumuzda yaşlanma sürecini hızlandıran her sebep aynı zamanda kanal daralmasının da sebebi olabilir. Tıpkı bel fıtığı gibi kesin nedeni her zaman net olmamakla birlikte, ailevi yatkınlık (kısmen kalıtsal) ve yaşam tarzı ile ilişkili risk faktörleri önemli rol oynar. Bazen de omurilik kanalı doğuştan itibaren normalde göre hafif dardır ama pek şikayete sebep olmaz fakat yaş ilerledikçe kanal daralması başlar ve bu kişilerde kanal daralması belirtileri normale göre daha erken yaşta görülür. Yaşlanma, aşırı kilo, ağır yük kaldırma, ani zorlayıcı hareketler, travmalar (trafik kazası, düşme), kötü beslenme, sigara kullanma, alkol, kimyasal maddeler (ilaçlar, çamaşır suyu, deterjanlar, kozmetik ürünler vb), yetersiz su alımı, hareketsiz yaşam, uzun süreli oturma, kötü beslenme (hazır ve paketlenmiş gıdalar tüketmek, karbonhidrattan zengin beslenmek) gibi nedenler disklerin zayıflamasına ve yırtılmasına yol açtığı gibi kireçlenme ve kanal daralmasına da yol açabilir.

Bazen de fıtığa ilave olarak kireçlenme ve omurlar arası bağ dokuların kalınlaşması yüzünden omurilik kanalı daralır. İşte omurilik kanalını daraltan asıl sebep kireçlenme ve bağ doku kalınlaşması ise buna omurilik kanal daralması adı verilir. Bu durumun belde olmasına belde omurilik kanal daralması (lomber spinal stenoz) adı verilir.

Omuriliğin baskıya uğramasına neden olur. Omurilik baskısı omuriliğin damarlarının da baskıya uğramasına ve omuriliğin kan akışının azalmasına sebep olur. Omurganın her bölgesinde meydana gelebilen bu durum en çok bel bölgesinde görülür ve bu durumun yaşla birlikte görülme riski ve sıklığı artar. Bulunduğu bölgeye göre farklı şikayetlere sebep olabilen kanal daralmasında en sık görülen şikayetler kol ve ellerde iş yapmakla oluşan yorulma, bacaklarda özellikle yol yürümekle meydana gelen dinlenme hissidir (kladikasyo). Bunun dışında ağrı, uyuşma, güçsüzlük (felç olma), kollarda kasılma, bacaklarda kasılma sonucu dengesizlik gibi belirtiler de görülebilmektedir. Sonuç olarak daralmanın en belirgin sebepleri;

Bazen de fıtığa ilave olarak kireçlenme ve omurlar arası bağ dokuların kalınlaşması yüzünden omurilik kanalı daralır. İşte omurilik kanalını daraltan asıl sebep kireçlenme ve bağ doku kalınlaşması ise buna omurilik kanal daralması adı verilir. Bu durumun belde olmasına belde omurilik kanal daralması (lomber spinal stenoz) adı verilir.

Yaşlanma ve Dejenerasyon: Omurlar arasındaki disklerin su kaybetmesi sonucu meydana gelen yıpranma

Fazla Kilo ve Ağır Kaldırma: Aşırı kilo, devamlı ağır kaldırma ve ağır işler yapmak omurgaya ekstra yük bindirerek faset eklemlerin iç kısmının büyümesine, omurlar arasında bulunan flavum adlı ligamentin kalınlaşmasına sebep olabilir. Bu kalınlaşma ve büyüme omurilik kanalını daraltır.

Kireçlenme ve Bağ Doku Değişimleri: Omurların arasındaki bağ dokusunun, eklemlerin ve disklerin zamanla sertleşmesi ve kireçlenmesi omurilik kanalını daraltabilir.

Bazen de fıtığa ilave olarak kireçlenme ve omurlar arası bağ dokuların kalınlaşması yüzünden omurilik kanalı daralır. İşte omurilik kanalını daraltan asıl sebep kireçlenme ve bağ doku kalınlaşması ise buna omurilik kanal daralması adı verilir. Bu durumun belde olmasına belde omurilik kanal daralması (lomber spinal stenoz) adı verilir.

Risk Faktörleri

  • Uzun süreli oturma
  • Aşırı kilo
  • Ağır kaldırma
  • Dengesiz bir şekilde yük kaldırma
  • Travma
  • Gebelik
  • Tekrarlayan eğilme veya bükülme hareketleri
  • Alkol, sigara, madde kullanımı
  • Kimyasallar (İlaçlar, çamaşır suyu, deterjanlar ve diğer temizlik ürünleri, kozmetik ürünler)
  • Karbonhidrattan zengin beslenme
  • Hazır ve paketlenmiş gıdalar ile beslenme
  • Hareketsiz yaşam

Bu faktörler, bel fıtığı gelişim riskini artırabildiği gibi kanal daralmasının riskini de artırır ve dolayısıyla bu durumların önlenmesi veya kontrol altına alınması, kanal daralmasından korunma açısından önem taşır.

Belde Kanal Daralmasının Belirtileri

Bel fıtığında olduğu gibi kanal daralmasında da omurilik ve/veya omurilikten çıkan sinire bası olması nedeni ile bir takım şikayetler oluşur. Burdaki en önemli fark bel fıtığındaki gibi hemen her pozisyonda şiddetli ağrı ve uyuşmadan ziyade esas olarak yürümeyi zorlaştıran ve engelleyen tarzda şikayetler olur. Hastalar klasik olarak yürüyememekten şikayetçidirler. Bu durumun tıbbi adı nörojenik kladikasyodur. Şikayet ayağa kalkar kalkmaz başlayabilir ya da belli bir mesafe yürüdükten sonra ortaya çıkabilir. Genellikle bu mesafe 500 metreden azdır. Hastalar belli bir mesafeyi yürüdükten sonra bacaklarındaki ağrı ve/veya uyuşmanın çok arttığını ve oturup dinlenmek zorunda kaldıklarını söylerler. Dinlenmekle şikayetler geçer ama yürümeye başlayınca tekrar başlar. Vücudumuzda oluşan ağrıların sebebi çoğunlukla ilgili bölgede kan dolaşımında bozulma olmasıdır. Kanal daralmasında da şikayetlere sebep olan asıl hadise, kanal daralmasının sinirin damarlarına da baskı yapması nedeni ile sinire gelen kan dolaşımında azalma olmasıdır. Eğer baskı nedeni ile sinirin kan akışı ciddi düzeyde azalırsa bu durumda şiddetli ağrı ve/veya uyuşma ve/veya felç meydana gelir ve daha kısa süre yürümekle hastalar oturmak zorunda kalırlar. Hafif düzey daralma sinire ait büyük bir damarına bası yaparsa ya da sinirin kan akışını ciddi düzeyde bozarsa bu durumda şikayet şiddetli olur. Şiddetli bir daralma sinirin küçük bir damarına bası yaparsa ya da sinirin kan akışını bozmaz ise bu durumda fıtık büyük olmasına rağmen şikayetler daha hafif olabilir. Peki neden şikayetler özellikle yürüyünce ortaya çıkar? Kanal daralması fıtık gibi hızlı büyüyen bir hastalık değildir, yavaş yavaş gelişir ve kişi farketmeden ciddi düzeylere ulaşabilir. Yavaş yavaş geliştiği için de kişi bu durumun farkına varmaz. Kritik düzeye ulaşıldığında ise siniri kullanmakla olan bir durum ortaya çıkar. Siniri kullanmayı gerektiren aktivite yürümektir. Yürüyünce bacak kasları çalışır ve bu kasları çalıştıran elektriksel uyarı daralma nedeni ile sıkışan sinir üzerinden gelir. Sinirin de aktif olarak çalıştığı durumda sinir iletimindeki bozukluk nedeni ile bacaklarda ağrı ve/veya uyuşma olur. İstirahat halinde genellikle şikayet olmaz çünkü zaten bu esnada sinir iletisi aktif olarak kullanılmıyordur. Peki ağrı ve/veya uyuşma neden olur? Vücudumuzdaki sinirler beyindeki elektriği vücuda iletirler. Daralma sinire baskı yapınca kan dolaşımındaki azalma nedeni ile sinirin elektriği iletiminde bozulma olur. Bu durumu kısa devre yapan bir kabloya da benzetmek mümkündür. İşte bu kısa devre nedeni ile istemsiz ve kontrol dışı kas kasılmaları meydana gelir. Nasıl spor yapınca kaslarımız ağrıyor ise benzer durum istemsiz kas kasılmalarında da olacaktır. Ağrının şiddeti ile basının şiddeti ya da daralmanın boyutu arasında her zaman doğru orantı bulunmamaktadır. Büyük bir baskı olup hafif ağrı olabilir ya da tam tersi küçük bir baskı olup şiddetli ağrı olabilir. Ağrının şiddeti ile basının şiddetinin arasında bir doğru orantı bulunmamasının sebebi ince anatomik detaylarda saklıdır. Ayrıca ağrıya uyuşma ve felç de eşlik edebilir. Eğer bası nedeni ile sinirin kan akışı kritik düzeyde bozulursa bu durumda sinir fonksiyonlarını hiç yerine getiremez ve elektrik akımını kasa iletemez hale gelir. İşte bu durumda da ilgili kasta felç olur. Felç sadece bacak kaslarında olmaz. İdrar yapmamızı, idrarımızı tutmamızı, büyük abdestimizi tutmamızı sağlayan sinirler de belden gelmektedir. İşte bu sinirler felç olursa bu durumda ek olarak idrar kaçırması, idrarı yapamama ve büyük abdest kaçırma gibi daha ciddi belirtiler oluşur. Yine nadir görülen bir felç türü ise cinsel fonksiyon bozukluğudur. Eğer felç uzun süre devam eder ve kas çalışmaz ise zamanla atrofi dediğimiz durum gelişebilir ve kas küçülmeye başlar. Kas küçülmesinin varlığını anlamak için aralıklı olarak bacak çaplarının kıyaslanması gereklidir.

Belde kanal daralması belirtileri kişiden kişiye değişebilir ancak toparlamak gerekirse genellikle karşılaşılan belirtiler şunlardır:

  • Bel ve sırt bölgesinde ağrı (az sıklıkta olur)
  • Sinir baskısı sonucu istirahatte olmayan ama yürümekle tipik olarak ortaya çıkan kalça veya bacaklarda hissedilen ağrı/uyuşma/karıncalanma/yorgunluk (klasik belirti)
  • Güçsüzlük
  • Belli bir mesafe yürümek ile olan dinlenme hissi
  • İdrar kaçırma ya da idrarı yapamama
  • Büyük abdest kaçırma ya da büyük abdesti yapamama
  • Cinsel fonksiyon bozukluğu
  • Bacakta incelme

Bu belirtiler, belde kanal daralmasının varlığını işaret edebilir ve bu durumun teşhisi ve yönetimi için bir sağlık profesyoneline başvurulması gereklidir.

Belde Kanal Daralması Nasıl Teşhis Edilir?

  1. Muayene: Belde kanal daralmasının teşhisi, doktorun fiziksel muayenesi ile başlar. Bu aşamada, ağrının yayılımı, refleksler ve kas gücü değerlendirilir.
  2. Bisiklet Testi: Bacaklarda yorgunluk olan hastada, bu durumun beldeki kanal daralmasından mı yoksa bacaklardaki damar tıkanıklığından mı kaynaklandığının tespiti için kullanılabilir. Bisiklet sürerken bacaklarda yorumla olması bacaklarda damar tıkanıklığını düşündüren bir bulgudur. Bisiklet sürerken bacaklarda yorgunluk oluşmuyor fakat yürürken bacaklarda yorgunluk oluşuyor ise bu durumda teşhis belde kanal daralması lehinedir.
  3. Radyolojik görüntüleme: Teşhis için mutlaka manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gereklidir. MRI için uygun olmayan hastalarda (metalik kalp kapağı, kalp pili, vücutta metalik implant vb) bilgisayarlı tomografi (BT) ile teşhis koyulmaya çalışılır. BT ile teşhis koymak çoğu zaman mümkün olmayabilir çünkü BT esas olarak kemiklerle ilgili kaliteli görüntü sağlar, fıtığı asıl gösteren ise yumuşak dokuda kaliteli görüntü sunan MRI’dır. Kliniğimize başvuran neredeyse tüm hastalara MRI tetkikini yapabilmekteyiz. Daha önce farklı merkezlerde ‘’MRI çekilemez’’ denilen hastalara bile MRI çekebilmekteyiz. Bu yüzden hemen tüm hastalarımızda teşhisi koyma konusunda MRI ilk tercihimizdir. Bazen bel kaymasından ya da eğrilikten şüphe edilirse ek olarak röntgen de çekilebilir. Bazen bacaktaki damarlarda tıkanıklık olabilir ve bu durum da tıpkı kanal daralmasındaki gibi bacak yorgunluğu meydana gelebilir. Bu durumun teşhisi doppler USG ile koyulur.
  4. Elektrofizyoloji (EMG-Sinir iletim çalışmaları): Bazı durumlarda teşhis için elektromiyogram (EMG) adlı yönteme de başvurmak gerekebilir. EMG ile baskı altında olan sinirin elektrik iletisi ölçülür. Birden fazla seviyede kanal daralması olması durumunda hangi seviyenin şikayete neden olduğunu anlamak için kullanılabilir. Ayrıca sinir sıkışması gibi ek durumların da ortaya koyulması açısından oldukça faydalıdır. Omurilik hasarı şüphesinde ise tanıya yardımcı olur.

Belde Kanal Daralması ile Karışabilen Hastalıklar

Çoğu hastalıkta olduğu gibi belde kanal daralmsı ile de karışabilen hastalıklar vardır. Örneğin belde omurga ya da omurilik tümörü olması, kalça ve diz eklem sorunları, bacaklarda damar tıkanıklığı olması, huzursuz bacak sendromu, romatizmal durumlar, priformis sendromu, bacakta sinir sıkışması vb. de belde kanal daralmasına benzer şikayetlere sebep olabilirler. Bütün bunlar genellikle iyi bir fiziksel ve radyolojik muayene ile kolayca tespit edilebilmektedir.

Belde Kanal Daralmasının Tedavisi

Belde kanal daralmasının tedavisinde birden fazla yaklaşım bulunmaktadır ve bu yaklaşımlar genellikle kişinin yaşadığı belirtilerin şiddetine ve süresine, muayene bulgularına, kişinin yaşına, eşlik eden diğer hastalıklara ve en önemlisi de MR’daki bulgulara bağlı olarak değişiklik gösterir. Eğer muayenede felç bulgusu yoksa ya da muayene sonucunda felç riskinin yüksek olduğu ön görülmüyor ise bu durumda bede kanal daralması için için öncelikle ameliyat dışı tedaviler yapılır. Eğer muayenede felç varsa ya da felç riskinin yüksek olduğu ön görülüyor ise bu durumda cerrahi tedavi gereklidir. Tedavi seçeneklerini 2 başlık altında toplamak mümkündür:

1) – Ameliyat Dışı Tedavi Seçenekleri

a) Konservatif Tedaviler

    • Yatak istirahati, 
    • Ağrı kesici-kas gevşetici-kortizon-sinir sistemi üzerinden etki eden antiepileptik ilaçlar (pregabalin, gabapentin vb) ve vitaminler (B12, alfa lipoik asit)

Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçların genel etkisi ağrıyı kesmek, iltihabı ve ödemi azaltmak şeklindedir. Ağrı vücut için bir sinyal görevi gördüğü için mümkün olduğunca ağrıları kesmemek gerekir. Eğer dayanılmayacak kadar şiddetli (ağlatan tarzda) ağrı var ise böyle anlarda bir adet ağrı kesici alınabilir ama bunun dışında mümkün olduğunca ağrı kesicilerden uzak durmak gerekir. Unutulmamalıdır ki uzun zaman insanların sorgulamadan kullandığı birçok ilaç bir takım yan etkilerin tespit edilmesi ile toplatılmakta ve firmalara ciddi tazminat davaları açılmaktadır.

(
https://www.bbc.com/). Yukarıdaki linke tıkladığınızda bunun örneğini göreceksiniz. Bir diğer ilaç grubu olan kortizon da iltihabi reaksiyonu ve ödemi azaltabilir  ve şikayetlerin gerilemesini sağlayabilir. Ağrı kesicilerden olduğu gibi kortizondan da mümkün olduğunca uzak durmak gerekir fakat geçmeyen ağrıda ya da artık ameliyat mı olsam dedirten durumlarda kortizon da kullanılabilir. Genelde insanlar kortizon kullanmaktan çok korkarlar çünkü yan etkilerinin çok fazla olduğu halk arasında kulaktan kulağa dolaşır. Kısa süreli kortizon kullanmak dünyanın sonu değildir. Ameliyat olsam mı diye düşünülen durumlarda kortizonu da denemek gerekir. Unutulmamalıdır ki kısa süreli kortizon kullanmanın riski ameliyattan fazla değildir. Bir diğer ilaç grubu olan antiepileptik ilaçlar da belde kanal daralmasında şikayetleri ciddi düzeyde azaltabilir. Sinir lifleri aslında canlı bir elektrik kablosuna benzetilebilir. Görevi beyinden kaynaklanan elektriksel uyarıları vücuda iletmek olan sinirlere fıtık baskı yaptığı zaman elektrik iletisinde kısa devre tarzında bozulmalar olur ve bu kısa devreler istemsiz kas kasılmasına yol açarlar. İstemsiz kas kasılması ise ağrıya sebep olur. Antiepileptik ilaçlardan olan pregabalin ve  gabapentin bu kısa devreyi ortadan kaldırır ve bu sayede ağrılar azalır. Bu grup ilaçlardaki en büyük handikap bağımlılık potansiyeli olmasıdır. Bu yüzden bu grup ilaçları da mümkün olduğunca son çare olarak kullanmak gerekir. B12 ve alfa lipoik asit sinir dokunun işlevi için gerekli ve önemli vitaminlerdir. Bu vitaminlerin eksikliği sıkça söz konusu olabildiğinden belde kanal daralması olan hastaların bu vitaminleri alması tavsiye edilir. Çoğu bireyde mide ve sindirim sistemi sorunu olduğu için B12 eksikliği görülmektedir. Eğer sindirim sisteminde problem varsa bu durumda emilim sorunu olacağından dolayı B12’yi almak bir işe yaramayacaktır. Bu yüzden B12’yi dil altı almak ya da enjeksiyon şeklinde almak genellikle daha faydalıdır.

    • Kapsaisin içeren yakı yapıştırma, 

Kapsaisin biberin etken maddesidir ve kan dolaşımını artırıcı bir etkisi vardır. Bu yüzden belde kanal daralmasında kapsaisin içeren yakı yapıştırmak şikayetleri önemli oranda azaltabilir.

    • Fizik tedavi ve rehabilitasyon (ems, parafin, masaj, kuru iğne, graston, kupa, akupunktur, manuel terapi, traksiyon, karyopraktik, egzersiz, ısı ve soğuk uygulamalar)

Fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri ile ısı ve soğuk uygulamalar ilgili bölgede kan akışı artabilir ve bağışıklık sistemi iyileştirmeye yönelik aktive olabilir. Bu sayede diskin omurilik ve/veya sinire yaptığı basınç azalabilir ve hatta fıtık küçülüp var olan felç bile düzelebilir. Fıtık küçülürse daralma da bir miktar düzelmiş olur.  Bu yüzden belde kanal daralmasında ameliyat düşünülmeyen durumlarda mümkün oldukça fizik tedavi yöntemlerinin ilk seçenek olarak kullanılması tavsiye edilir. 

Her tedavinin bir de riski olduğu gibi düşük ihtimalle de olsa konservatif tedaviler bazen tam tersi etki gösterip şikayetlerin artmasına sebep olabilir ve hatta kişinin ameliyat olmasını gerektirecek sonuçlar doğurabilir. Hangi yöntemin uygulanması konusunda kişinin mutlaka bir fizik tedavi ve beyin cerrahisi uzmanından fikir alması önemlidir. 

b) Minimal İnvaziv Girişimsel Tedavi Yöntemleri

Belde kanal daralması için uygulanan minimal invaziv girişimsel tedavi yöntemleri, çoğu hastanın semptomlarını önemli ölçüde azaltabilir ve günlük yaşamlarına devam etmelerini sağlar. Bu yöntemlere ve etki mekanizmalarına sıra ile değinelim:

    • Nöralterapi

Lidokain ya da prokain adlı anestezik ilacın serum ile karıştırılarak ince enjektör yardımı ile ilgili bölgeye enjekte edilmesidir. Amaç ilgili bölgede elektrik akımının yeniden düzenlenmesi ve kan dolaşımının artırılmasıdır. Epidural enjeksiyon ile benzer şekilde fıtığı küçültmez, daralmanın genişlemesine herhangi bir etkisi yoktur. Nöralterapi uygulanırken epidural enjeksiyonda yapıldığı gibi röntgen çekilmez. Nöralterapi ile geçici ya da uzun süreli rahatlama sağlayabilir. Bazı hastalarda ise hiç işe yaramayabilir. Bazen tek bir seans ile şikayetler ciddi düzeyde azalabilir, bazen de birden fazla seans ile yanıt alınabilir, bazen de hiç işe yaramayabilir. Bazen de ameliyat olunmasına rağmen geçmeyen ağrı nöralterapi ile geçebilir.

    • Proloterapi,

Dekstroz adlı maddenin serum şeklinde ince enjektör yardımı ile ilgili bölgeye enjekte edilmesidir. Amaç ilgili bölgede kontrollü bir iltihabi reaksiyon oluşturmaktır. Oluşturulan iltihabi reaksiyonun oluşturduğu hasarı vücut tamir eder. Bu tamir gerçekleşirken daralmanın sebep olduğu hasar da tamir edilip ağrılar da ortadan kalkabilir. Epidural enjeksiyon ile benzer şekilde fıtığı küçültmez ve daralmayı genişletmez. Proloterapide de epidural enjeksiyonda yapıldığı gibi röntgen çekilmez. Yine epidural enjeksiyonda olduğu gibi proloterapi de geçici ya da uzun süreli rahatlama sağlayabilir. Bazı hastalarda ise hiç işe yaramayabilir.

    • Radyofrekans

 Bel omurları arasındaki faset eklemlerin duyusunu alan sinirlerin ince iğne ile girilerek elektrokoter vasıtası ile termokoagülasyona uğratılması (yakılması) işlemidir. İşlem röntgen çekilerek yapılır. Bu işlemin daralmanın genişlemesine herhangi bir katkısı yoktur fakat geçici ya da uzun süreli olarak ağrıları azaltabilir. Bazı hastalarda ise hiç işe yaramayabilir.

    • Epidural steroid enjeksiyonları (Transforaminal enjeksiyon=nokta atışı tedavisi), 

Lokal anestezi altında uygulanan bu yöntem, iltihaplanma ile ödemi azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için kortizonun doğrudan sinirin bası altında olduğu bölgeye röntgen çekilerek enjekte edilmesi ile uygulanır. Diğer yöntemlerde olduğu gibi epidural enjeksiyonlar da geçici ya da uzun süreli rahatlama sağlayabilir fakat daralmayı genişletmezler. Bazı hastalarda ise epidural enjeksiyon hiç işe yaramayabilir.

    • Disk içi ozon enjeksiyonu

Lokal anestezi altında ince iğne ile ozon adlı maddenin serum şeklinde daralmanın olduğu seviyedeki diskin içine enjekte edilmesidir. Daralan seviyede asıl olarak daralmayı fıtık yapıyorsa bu yöntem denenebilir. Eğer daralmaya asıl sebep kireçlenme ve bağ doku büyümesi ise bu durumda ozon belde kanal daralmasında hiç işe yaramayacaktır. Amaç ilgili bölgede ağrıyı azaltmaktır. Diğer enjeksiyon türlerinden farklı şekilde fıtığı küçültme ihtimali vardır. Fıtık küçülürse daralma da bir miktar genişleyebilir ve şikayetler azalabilir. İşlem yapılırken röntgen çekilir. Yine epidural enjeksiyonda olduğu gibi ozon enjeksiyonu da geçici ya da uzun süreli rahatlama sağlayabilir. Bazı hastalarda ise hiç işe yaramayabilir. 

    • Disk içi lazer nükleoplasti

Lokal anestezi altında ince iğne ile röntgen çekilerek daralmanın olduğu seviyedeki diske girilir. Daralan seviyede asıl olarak daralmayı fıtık yapıyorsa bu yöntem denenebilir. Eğer daralmaya asıl sebep kireçlenme ve bağ doku büyümesi ise bu durumda ozon belde kanal daralmasında hiç işe yaramayacaktır. Yeteri kadar girilince lazer verilerek ilgili bölgede ısının koagüle edici etkisi ile fıtığın küçültülmesi ve şikayetlerin azalması amaçlanır. Diğer enjeksiyon türlerinden farklı şekilde fıtığı küçültme ihtimali vardır. İşlem yapılırken röntgen çekilir. Geçici ya da uzun süreli rahatlama sağlayabilir. Bazı hastalarda ise hiç işe yaramayabilir. 

Minimal invaziv girişimsel işlemler olan nöralterapi, proloterapi, radyofrekans uygulaması, epidural steroid enjeksiyonları (transforaminal enjeksiyon=nokta atışı tedavisi), disk içi ozon enjeksiyonu ve disk içi lazer nükleoplasti gibi yöntemler de şikayetlerin azalmasına ciddi katkı yapabilirler. Her tedavinin bir de riski olduğu gibi düşük ihtimalle de olsa minimal invaziv girişimsel işlemler de olumsuz yan etkilere sebep olabilirler ve hatta bazen tam tersi etki gösterip şikayetlerin artmasına bile sebep olabilirler. Bazen de kişinin ameliyat olmasını gerektirecek sonuçlar doğurabilirler. 

Çoğu hasta konservatif tedaviler ya da minimal invaziv girişimsel işlemlerin biri ya da birkaçı ile iyileşme gösterir. Unutmamak gerekir ki bazen kanal daralmasında şikayetler kendiliğinden de geçebilir ve hatta felç bile düzelebilir. Şikayetlerin kendiliğinden iyileşme ihtimalini artırmak için beslenme, yeterli su içme (en az 2-2.5 lt), zararlı madde ve alışkanlıklardan uzak durmak (sigara, alkol, çamaşır suyu, deterjanlar, kozmetik ürünler, kimyasallar, katkı maddeleri vb.) ve egzersiz çok önemlidir. Kendiliğinden iyileşme olup/olmayacağı muayene ve MR bulgularına göre önceden kesin olarak tahmin edilemez. Ayrıca hangi hastanın hangi tedaviden fayda göreceği muayene ile ya da MR görüntüsündeki bulgular ile önceden anlaşılamaz. Hasta hekime başvurur ve hekimin öngördüğü ya da alışık olduğu tedaviyi alır. Tedaviden fayda görmez ise diğer seçenek uygulanır ve bu şekilde hangi tedavinin fayda edeceği tedavinin uygulanmasının ardından hastanın vereceği tepki ile anlaşılır. Bu durumu bir nevi deneme-yanılma şeklinde de ifade etmek mümkündür. Şikayetlerin ameliyat dışı tedaviler ile geçmemesi, yaşam kalitesini bozması gibi durumlarda cerrahi müdahale gerekli olabilir. Dolayısı ile hangi tedavinin uygulanacağı konusunda mutlaka bir fizik tedavi doktoru ya da beyin cerrahisi uzmanına başvurup muayene olmak gerekmektedir.

2) – Cerrahi Tedavi

Muayenede kuvvet kaybı (ayak ve/veya bacakta felç), idrar ve büyük abdest kontrolünde kayıp (kaçırma ya da idrar yapamama, kabızlık), cinsel fonksiyon kaybı, belde ani gelişen eğrilik ve ameliyat dışı tedavilere rağmen şikayetlerin geçmemesi durumunda cerrahi tedavi gereklidir. Tüm tedavi seçenekleri arasında en hızlı sonuç veren ve şikayetlerin en hızlı şekilde azalmasını sağlayan yöntem cerrahi tedavidir. Cerrahi tedavi sonrasında eğer kişi beline dikkat ederse şikayetlerin tekrar etme ihtimali son derece düşüktür fakat ameliyat olduktan sonra sanki herşey normale dönmüş gibi yani normal bir insan gibi bele dikkat etmeden bir yaşam tarzı benimsenir ise bu durumda fıtık tekrarlayabilir ve şikayetler yeniden başlayabilir. Halk arasında ‘’her ameliyat olan daha kötü oluyor’’ şeklinde oluşan algı yanlış bir algıdır. Ameliyattan sonra şikayetlerin geçmeme ihtimali ve nüks etme ihtimali düşük bir ihtimaldir. Eğer ameliyat sonrası dikkat edilirse  bu ihtimal daha da azalır ve kolay kolay şikayetler tekrar başlamaz. Her tedavinin olduğu gibi belde kanal daralması ameliyatının da başarısız olma ihtimali bulunmaktadır. Bu ihtimal küçük bir ihtimaldir ve başarı şansını artırmak için vücuda giren zararlı maddelerden uzak durmak (sigara, alkol, deterjanlar, çamaşır suyu, kozmetikler vb.) karbonhidrattan fakir beslenmek, hazır ve paketlenmiş gıdalardan uzak durmak, günlük en az 2.5 lt su tüketimi, ameliyat sonrası bel için gerekli dikkati göstermek ve egzersizler yapmak gerekir. Belde kanal daralmasının cerrahi tedavisinde 2 yöntem bulunmaktadır, bunlar mikrocerrahi ve endoskopik cerrahidir (kapalı bel kanal daralması ameliyatı);

    • Mikrodiskektomi: En yaygın kullanılan ve bel fıtığında altın standart olarak kabul edilen ameliyat yöntemidir. Mikroskop altında, kanal genişletilir, fıtıklaşmış disk varsa sinire baskı yapan kısmı çıkarılır. Tekrar etmemesi için de iki omur arasındaki diskin bir kısmı çıkartılır. Sinir kökünün çıktığı delik genişletilir. Bazen de kanal daralması sırasında fazla miktarda kemik doku çıkarmak gerekebilir. Böyle durumlarda omurganın stabilitesinin bozulmaması için omurlara vida (platin takmak gerekir).
    • Endoskopik Diskektomi: Halk arasında kapalı ameliyat olarak bilinen bu yöntemde daha küçük bir kesi yapılarak kanal genişletilir ve fıtığın sirinre baskı yapan kısmı çıkartılır. Gerek mikrodiskektomi ve gerek endoskopik diskektominin birbirine göre avantajları bulunmakla birlikte tüm dünyada altın standart olarak kabul edilen ameliyat yöntemi mikrodiskektomidir.

Omurilik kanal daralmasının cerrahi tedavisi, sıkışan sinirleri rahatlatmak ve omurilik kanalını genişletmek için yapılan işlemleri içerir. Kanalı genişletirken omurların dizilimini engellemeyecek kadar kemik alınması durumunda hastaya platin takılması gerekmez. Bunlar laminotomi, laminektomi ve laminoplasti gibi işlemlerdir. Eğer omurların dizilimini etkileyecek düzeyde kemik alınırsa bu durumda hastaya platin (vida) takmak gerekir.

    • Laminotomi ve Laminoplasti: Bu işlemler, omurganın arkasındaki kemik yapılar olan laminalar üzerinden yapılan cerrahi müdahaleyi içerir. Bu müdahalede lamina çıkarılmadan genişletme yapılır.
    • Laminektomi: Omurların arka kısmı olan laminanın kısmen ya da tamamen çıkarılması ile omurilik kanalının genişletilmesi işlemidir.
      Spinal Füzyon (Platin takılması): Kanalı genişletirken omurların dizilimini bozacak kadar kemik alınması durumunda dizilimin korunması için omurlara platin (vida) takılarak yapılan ameliyat türüdür.

Belde Kanal Daralması Ameliyatının Riskleri

Her cerrahi işlemde olduğu gibi, kanal daralması ameliyatlarının da potansiyel riskleri vardır. Bu riskler arasında enfeksiyon, kanama, sinir/omurilik hasarına bağlı kısmi ya da yatalak bırakacak düzeyde felç olma, karında iç organ ya da büyük damar yaralanması ve ölüm bulunur. Bu riskler son derece düşük ihtimale sahip risklerdir. Deneyimli bir cerrah ve modern cerrahi teknikler bu riskleri önemli ölçüde azaltmaktadır.

Belde Kanal Daralması Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Belde kanal daralması ameliyatından sonra iyileşme süreci, kişiye özel olarak değişkenlik gösterir. Ameliyat sonrası hastalar genellikle aynı gün ya da bir sonraki gün taburcu edilir. İyileşme sürecinde, doktorun önerdiği bel egzersizlerini düzenli olarak yapmak, iyileşmeyi hızlandırır ve bel bölgesinin eski hareket kabiliyetini geri kazanmasına yardımcı olur. Ameliyat sonrası dönemde ağrı yönetimi, enfeksiyon riskini azaltma ve yara bakımı gibi konulara özellikle dikkat edilmesi gerekir. Hastaların çoğu, operasyondan birkaç hafta sonra normal günlük aktivitelerine dönebilirler, ancak tam iyileşme ve eski aktivite düzeyine dönüş birkaç ayı bulabilir.

Belde Kanal Daralması Ameliyatı Ne Zaman Gerekir?

Belde kanal daralması tedavisinde ameliyat, genellikle konservatif (ameliyat dışı) tedavilerin başarısız olduğu durumlarda veya hastanın sinir basısı nedeniyle ciddi kuvvet kaybı yaşadığı, idrar-büyük abdest kaçırma gibi nörolojik problemler ortaya çıktığında önerilir. Ameliyatla, baskı altında olan sinir kökü rahatlatılarak ağrının ve diğer semptomların azaltılması amaçlanır.

Belde Kanal Daralmasında Egzersizleri ve Yürüyüşlerin Önemi

Belde kanal daralması sorunu yaşayan kişiler için egzersizlerin ve düzenli yürüyüşlerin önemi büyüktür. Uzmanlar, evde yapılabilecek basit egzersizler ve ağrıyı artırmayacak düzeydeki yürüyüşlerin kanal daralması semptomlarını hafifletebileceğini belirtir. Ancak bu egzersizlerin ve yürüyüş programlarının, bir beyin cerrahisi ve fizik tedavi uzmanının rehberliğinde, kişinin durumuna uygun şekilde planlanması gerekir.

Belde Kanal Daralması İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Belde kanal daralmasından korunma ve mevcut durumun yönetimi için yaşam tarzında yapılacak değişiklikler büyük önem taşır. Bunlar arasında düzenli egzersiz yapmak, aşırı kilolardan kaçınmak, doğru kaldırma tekniklerini öğrenmek ve uzun süreli oturmadan kaçınmak yer alır. Sağlıklı bir postür, omurganın doğal eğrilerini destekleyen ve baskıyı azaltan bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir. Bunun dışında vücuda giren her türlü zararlı maddeden (sigara, alkol, uyuşturucu, deterjanlar, çamaşır suyu, kozmetikler vb) uzak durmak gerekir. Ayrıca karbonhidrattan fakir beslenme, hazır ve paketlenmiş gıdalardan uzak durmak ve en az 2-2.5 lt su tüketimi de çok önemlidir.

Belde Kanal Daralması Ameliyatı Fiyatları

Belde kanal daralması ameliyatı fiyatları, uygulanan tedavi yöntemine, hastanenin konumuna ve doktorun tecrübesine göre değişiklik gösterebilir. Hastaların, maliyet konusunda detaylı bilgi almak ve sağlık sigortası kapsamını değerlendirmek için ilgili sağlık kuruluşlarıyla iletişime geçmeleri önerilir.

Sonuç ve Çağrı

Belde kanal daralması çoğu kişinin hayatını etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Gelişen tıbbi teknikler ve doğru tedavi yaklaşımları ile bu durumun üstesinden gelmek mümkündür. Eğer belde kanal daralması belirtileri yaşıyorsanız, erken teşhis ve uygun tedavi planı için bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Unutmayın, sağlık sizin en değerli varlığınız ve onu korumak için proaktif olmak önemlidir. İyi bir tedavi planı ve düzenli takip ile bel fıtığından kaynaklanan sorunların üstesinden gelmek mümkündür.

Sıkça Sorulan Sorular

Belde kanal daralmasına bağlı şikayetler bazen kendiliğinden geçebilir ve  hatta tamamen kaybolabilir. Şikayetler geçse de geçmese de kanal daralmasının genişlemesini sağlayan tek tedavi ameliyattır.  Bazı durumlarda bel fıtığının sebep olduğu felç durumu bile kendiliğinden düzelebilmektedir. Belde kanal daralmasının kendiliğinden geçme durumu muayene ve MRI bulgularına göre önceden kesin olarak söylenemez Belde kanal daralmasının kendiliğinden iyileşme ihtimalini artması için yukarıda belirttiğimiz yaşam tarzı değişikliklerinin uygulanması gerekir.

Belde kanal daralması nedeniyle bacak ve/veya ayakta güç kaybı, idrar veya büyük abdest kaçırma, idrar yapamama, çok şiddetli ağrı, ani olarak gelişen belde eğrilik (skolyoz) gibi semptomlarda acil cerrahi müdahale gerekebilir.

Belde kanal daralmasının en tipik belirtilerinden biri yürümekle ortaya çıkan ve belden bacağa doğru ağrı yayılmasıdır. Ağrı genellikle her iki bacağa doğru yayılır ama bazen tek taraflı şikayet de olabilir. Bazen de daralma bir tarafta daha şiddetli olur ama şikayet ise tam tersi bölgede daha şiddetli olur. Bazen daralma esas olarak MRI’da sağ bacağa giden sinire baskı yapmasına rağmen ağrı sol tarafta hissedilebilmektedir. Böyle durumlarda fizik muayene ve EMG’nin önemi çok daha fazladır.

Belde kanal daralması için evde uygulanacak egzersizlerle ve çok yoğun olmayacak şekilde yapılacak yürüyüşlerin iyi geldiği kabul edilir. Ancak doğru ve sağlıklı egzersizler için bir beyin cerrahisi ve fizik tedavi uzmanına başvurmak gerekir.

Doktorun muayenesinin ardından doktor tarafından onay verildiği takdirde düzenli ve zorlayıcı olmayan yürüyüşler bel fıtığına iyi gelebilir.

Omurilik kanal daralması genellikle orta yaş ve üzeri bireylerde görülür, ancak bazı genetik faktörler veya travmalar gençlerde de bu duruma yol açabilir.

Evet, ameliyat olmayan birçok hasta için ilaç tedavisi, fizik tedavi ve enjeksiyonlar gibi yöntemlerle semptomlar kontrol altına alınabilir.

Ameliyat sonrası iyileşme süresi, ameliyatın türüne ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir, genellikle birkaç hafta ila birkaç ay arasında değişebilir.

Merak ettikleriniz hakkında bilgi alabilir veya randevu oluşturabilirsiniz.